Logo Universiteit Utrecht

Universitair Dierenziekenhuis

Kennisbank

Legnood en overmatig eieren leggen

Wat is legnood?

Zoals de naam legnood doet vermoeden is hiervan sprake wanneer de vogel moeite heeft met het leggen van een ei.

Verschijnselen

Een vogel met legnood zit vaak op de bodem van de kooi en vertoont persbewegingen om te proberen het ei, dat dwarsligt, te leggen. Het ‘dwarsliggende’ ei drukt vanwege zijn grootte vaak op andere organen zoals de longen en luchtzakken en het maagdarmkanaal. Daardoor kan de vogel benauwd worden en stoppen met eten. Ook kan de vogel compleet uitgeput raken door het persen. Legnood is dus een levensbedreigende situatie, en snel ingrijpen door een dierenarts (bij voorkeur een vogelspecialist of dierenarts met ervaring in het behandelen van vogels) is daarom belangrijk!

Waardoor treedt legnood op?

Het leggen van een ei is een heel karwei voor een vogel. Voor het maken van een ei zijn veel bouwstoffen nodig, met name calcium (kalk). Die voedingsstoffen moet de vogel halen uit zijn voeding. Wanneer de vogel te weinig kalk in het voer heeft zitten kan dit leiden tot tekorten waardoor windeieren of legnood kunnen ontstaan.

Andere oorzaken

Overigens treedt legnood niet alleen op door kalktekort in het voer: ook wanneer de behoefte aan kalk verhoogd is, bijvoorbeeld doordat de vogel overmatig veel eieren legt, kan legnood optreden. Vooral bij kleine papegaaiachtigen, zoals agaporniden (dwergpapegaaitjes), valkparkieten en grasparkieten is dit vaak het geval. Veelal spelen omgevingsfactoren (zoals de hoeveelheid licht, aanwezigheid van een partner) daarbij een rol.

Diagnose

Veelal kan op basis van de verschijnselen van uw vogel al een vermoeden gewekt worden dat sprake is van legnood, zeker wanneer de vogel een geschiedenis heeft van overmatig eieren leggen. Ook het lichamelijk onderzoek kan aanwijzingen verschaffen dat sprake is van legnood. In een aantal gevallen is echter verder onderzoek nodig om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen.

Behandeling

Wanneer legnood geconstateerd is kan, afhankelijk van de toestand van uw vogel, gekozen worden voor een medicamenteuze behandeling en/of operatie. In alle gevallen is stabilisatie van uw vogel door middel van het geven van ondersteunende behandeling echter het meest belangrijk

Voor de behandeling van legnood kunt u terecht bij de afdeling Vogels en Bijzondere Dieren. De dierenartsen van deze afdeling kunnen u tevens advies geven over de maatregelen die genomen kunnen worden en/of behandelingen die ingesteld kunnen worden om overmatig eieren leggen tegen te gaan.